حق تالیف به طرز روزافزونی در حالی تبدیل شدن به یک مسئله پیچیده است، همانطور که همکاری‌های پژوهشی زیاد شده‌اند، اهمیت ارجاعات برای اشتغال و گرنت نیز بیشتر شده‌اند و هیچ تفاهمی بر روی یک تعریف مشترک به دست نیامده است. ای مسئله پر از پیامدهای اخلاقی است زیرا مشخصا تعیین اینکه چه کسی برای کار منتشر شده مسئول است مربوط به صداقت علمی می‌شود.
بسیاری از ژورنال‌ها اکنون به دستورالعملهای کمیته بین‌المللی دبیران ژورنال‌های پزشکی (ICMJE) وفادار هستند که چهار شاخص دارد که هر نویسنده مقاله باید داشته باشد:
- فعالیت در طراحی/ایده‌پردازی مطالعه، جمع‌آوری داده، یا تحلیل/تفهیم داده
- فعالیت در نگارش اولیه یا بازنگری نوشته مقاله
- تایید نسخه پایانی نوشته مقاله برای انتشار
- مسئولیت بر دقت و هماهنگی تمام جنبه‌های پژوهش
به علاوه، طبق توصیف ICMJE، نویسندگان «باید بتوانند تعریف کنند کدام نویسندگان دیگر برای دیگر بخش‌های بخصوص کار مسئول هستند… [و] در راستی مشارکت‌های هم‌کاران دیگر اعتماد دارند.» بر اساس این توصیف و شاخص چهارم، حق مؤلف تنها بر روی مشارکت‌های پیشین یک فرد در یک پروژه پژوهشی بلکه همچنین بر روی همکاری‌های چندجانبه برای آن پروژه نیز اعمال می‌شود. در نتیجه، نویسندگان ممکن است، بسته به اعتبار کار شهرت یا عدم شهرت را به اشتراک بگذارند.
ICMJE همچنین اشاره می‌کند که یک نویسنده باید «مشارکت‌های فکری کافی» برای مقاله داشته باشد. ورودی خلاق به همین دلیل بیشتر از کار صرفا مکانیکی ارزش دارد. یک فرد فنی که تنها داده جمع‌آوری می‌کند، یک پژوهشگر ارشد که تنها برای دستیابی به فاند یا نظارت کمک می‌کند، یک همکار که تنها معرف جدید یا نمونه‌هایی ارائه می‌دهد، و دیگر کارهای غیرخلاق مرتبط به پژوهش، به تنهایی ارزش حق تالیف را ندارد. این افراد و همکاری آنها باید در بخش سپاسگزاری درج شود.
برخلاف این توصیف کاملا واضح، مسائل متعددی (از جمله نگرانی‌های اخلاقی) در مورد اعطای حق مؤلف شکل گرفته‌اند. بخشی از این مسائل به این خاطر به وجود آمده‌اند که بسیاری از ژورنال‌ها به پایبندی به دستورالعملهای خودشان یا به نسخه‌‌های مختلف شاخص‌های ICMJE ادامه می‌دهند و بخشی به این خاطر است که دستورالعملهای ICJME ممکن است کافی نباشند.
در پایین به موضوعاتی که برای پژوهشگران می‌تواند مهم باشند اشاره می‌کنیم:
ابهام در مشارکت
نقش‌های خاص نویسندگان در یک پروژه پژوهشی همیشه واضح نیست، مخصوصا زمانی که یک دست‌نوشته به گروهی بزرگ برمی‌گردد. برای حل این مشکل، بعضی ژورنال‌ها (مانند PNAS) خواستار مشخص شدن مشارکت‌های بخصوص همه نویسندگان هستند. برخی همچنین پیشنهاد تاسیس یک پایگاه داده‌ای یا استفاده از شبکه جامعه پژوهشی موجود برای پیگیری مشارکت‌ها را داده‌اند. این رصد مخصوصا می‌تواند کارآمد باشد است چون خروجی‌های علمی به صورت روزافزون توسط معیارهایی فراتر از ارجاعات مقاله‌ای در حال توصیف هستند. برای تبیین بیشتر نقش‌های نویسندگان و ترویج صداقت علمی، بعضی ژورنال‌ها نیازمند یک ضامن عمومی برای هر مقاله هستند، یا یک نویسنده که مسئولیت تمام پروژه پژوهشی را به دست بگیرد، از جمله ایده‌پردازی، جمع‌آوری داده و تحلیل و نشر.
ترتیب نویسندگان
معنی ترتیب فهرست ترتیب نویسندگان یک مقاله در حوزه‌های مختلف متفاوت است. در برخی حوزه‌ها، فهرست به صورت الفبایی است، در حالی که در دیگر حوزه‌ها، روش معمول ارجاع به افرادی که در پروژه به نحوی مشارکت داشتند است. در بسیاری از رشته‌ها، ترتیب نویسنده‌ها نشان‌دهنده میزان مشارکت است. اولین نویسنده بیشترین ارزش و آخرین نویسنده نشان‌دهنده ارشدترین نویسنده است، که بیشتر نقش نظارتی دارد. در این مدل، اختلافات ممکن است بر سر اینکه چه کسی کارش ارزش نام اول انفرادی یا اشتراکی را دارد صورت گیرند. کمیته اخلاق نشر پیشنهاد می‌کند که پژوهشگران از ابتدای پروژه تا مرحله ارسال در مورد حق تالیف کار با هم به بحث و گفتگو بپردازند، اگر نیاز به بازنگری بود آن را انجام دهند، و هر تصمیم در نوشتن را ثبت کنند. به علاوه، مشارکت می‌تواند کمی باشد، مانند سیستم امتیازدهی، برای راحت‌تر کردن تصمیم بر سر حق تالیف.
حق تالیف افتخاری
حق تالیف به یک فرد بر خلاف مشارکت بسیار کم در یک پروژه پژوهشی اعطا می‌شود. یک نوع آن، حق تالیف هدیه‌ای است، که به دلیل احترام یا ادای دین به یک فرد صورت می‌گیرد. به طور مثال در فرهنگ آسیایی، رؤسای دانشکده یا پژوهشگران ارشد ممکن است به نویسندگان مقاله، بدون در نظر گرفتن مشارکت آنها در مقاله، اضافه شوند. یک نوع دیگر، نویسنده مهمان است، که ممکن است برای دلایل مختلف استفاده شود، ار جمله برای افزایش کیفیت مقاله با اضافه کردن یک نام شناخته شده یا برای پوشاندن روابط صنعتی با اضافه کردن یک نام نویسنده آکادمیک. مسائل دیگر در مورد نویسندگی افتخاری به اضافه کردن نام نویسنده بر روی مقاله بدون اجازه فرد مربوط می‌شود(که معمولا طبق دستورالعملهای ژورنال که نیازمند اجازه نویسندگان است از آن جلوگیری می‌شود) و حق تالیف اجباری، که معمولا مربوط به یک پژوهشگر ارشد می‌شود (مانند راهنمای پایان‌نامه) که یک پژوهشگر تازه‌کار(مانند یک دانشجوی دکتری) را مجبور می‌کند نامش را به عنوان نویسنده افتخاری یا هدیه‌ای در مقاله بیاورد.
نویسنده افتخاری یک مسئله اساسی اخلاقی در نشر علمی است. این عمل غیراخلاقی در 18% مقاله‌ای شش ژورنال پزشکی در سال 2008 یافت شده است. از نگاه ژورنال‌ها، فهرست‌های مشارکت‌های بخصوص ممکن است به کاهش این عمل منجر شود، همانطور که یادآوری اینکه تمام نویسندگان برای صداقت علمی یک کار منتشر شده مسئول هستند، می‌تواند مؤثر باشد. اعمال بررسی همکار دو سر نامعلوم (double-blind) نیز می‌تواند تاثیر اهمیت یک نویسنده در آن حوزه در پذیرش ژورنال ار کاهش دهد. در موسسات پژوهشی، دستورالعمل‌ها می‌تواند مساوی نویسندگی افتخاری با رفتار ناشایست پژوهشی باشند. به علاوه، اهدای منابع به یک پژوهش بدون انتظار حق تالیف می‌تواند توسط مشارکت، آوردن نام این افراد در بخش سپاسگزاری، به عنوان حساب کردن خروجی، همانطور که در بالا گفتیم، شود.
در تمام مواردی که در این مقاله توصیف شدند، استانداردهای جهانی بیشتری برای حق تالیف مقاله برای رفتارهای درست حیاتی هستند. همانطور که شما مقالات را می‌نویسید و بررسی می‌کنید، راه‌هایی برای لحاظ کردن حق تالیف و مسئولیت کار توسط شما و همکارانتان را در نظر بگیرید.
برچسب‌ها: