جنبش دسترسی آزاد باعث رشد نسخه‌های سبز، طلایی و دوگانه انواع ژورنال‌ها و همچنین شکل‌گیری انواع جدید از ژورنال‌ها شده است. این ژورنال‌ها از پژوهش‌هایی استقبال می‌کنند که پیش از این قابل انتشار نبودند؛ مانند مطالعات با نتایج منفی یا مطالعاتی که از نظر علمی دقیق هستند ولی از نظر اهمیت و نوآوری محدود هستند (مانند مقالاتی که در PeerJ منتشر می‌شوند). بازه در حال گسترش ژورنال‌های دسترسی آزاد موقعیت‌های جدیدی را برای انتشار ایده‌های جهانی خلق کرده است.
موانع انتشار برای ژورنال‌های بین‌المللی
بسیاری از کشورهای درحال توسعه مانند برزیل و هند، در حال افزایش سرمایه‌گذاری در پژوهش هستند و خروجی نسبتا بالایی از پژوهش دارند ولی در عوض افزایش محدودی در انتشار در ژورنال‌های بین‌المللی دارند. موانع متعددی برای انتشار وجود دارند که شامل این موارد می‌شوند:
- هزینه انتشار در ژورنال‌های طلایی یا ژورنال‌های دوگانه دسترسی آزاد (با هزینه‌هایی تا 4000$)
- تسلط محدود بر زبان انگلیسی، هم باعث کاهش درک از قوانین ژورنال و هم مبهم شدن محتوای نوشته می‌شود
- باورهای متفاوت فرهنگی مربوط به استانداردهای نشر، از جمله سرقت علمی
- دبیران جانبدار و بررسی‌کنندگانی که می‌خواهند حجم بالای ارسالی‌ها را سبک کنند
- ارتباط محدود بسیاری از مطالعات با منطقه کشورهای در حال توسعه
این موانع به انواع مختلف مورد خطاب قرار گرفته‌اند، از جمله تخفیف هزینه‌ها و ویرایش متن. به علاوه، تدریس در پژوهش و استانداردهای نشر، مثلا از طریق کارگاه‌ها یا راهنمایی توسط بررسی‌کنندگان، همراهان بین‌المللی، یا دیگر پژوهشگران و مشارکت پژوهشگران بین‌المللی که به اینگونه مسائل در بررسی همکار حساس هستند و کار ویرایشی می‌تواند به بهتر شدن پذیرش دست‌نوشته از کشورهای در حال توسعه در ژورنال‌های بین‌اللمی کمک کند.
با این حال، نشر بین‌الملل کاستی‌های خودش را دارد. تناقض انتشار توسط پژوهشگران خارجی در ایالات متحده آمریکا یا ژورنال‌های دسترسی آزاد واقع در انگلستان این است که محتوای آنها ممکن است برای دیگر محققان در همان کشور به دلیل موانع زبانی قابل دسترسی نباشد. برای حل این مشکل برخی پیشنهاد می‌کنند که ترجمه توسط مدل‌های ژورنال دسترسی آزاد سبز (هیچ هزینه انتشار و دسترسی آزاد بدون تاخیر) افزایش یابند یا توسط ژورنال‌های دسترسی آزاد طلایی (دریافت هزینه از نویسندگان با دسترسی آزاد آنی).
ژورنال‌های منطقه‌ای به عنوان جایگزین
یک رویکرد جایگزین که ممکن است میزان انتشار و دسترسی به پژوهش را افزایش دهد ژورنال‌های دسترسی آزاد منطقه‌ای است. این ژورنال‌ها پژوهش‌ها با اولویت اهمیت در کشورهای در حال توسعه را منتشر می‌کنند، از جمله نتایج جدید یا بیماری‌های بومی و روش‌های کشاورزی. در واقع، ژورنال‌های دسترسی آزاد واقع در کشورهای درحال توسعه به سرعت در حال افزایش هستند. به طور مثال
Directory of Open Access Journal (DOAJ) می‌گوید برزیل 798 ژورنال دسترسی آزاد در سال 2012 منتشر کرده است که 141 تای آنها جدید هستند، و اینکه هند 458 ژورنال در 2012 منتشر کرده است که 95 تای آنها جدید هستند. این ژورنال‌های جدید ممکن است انتشار خروجی پژوهش‌های محلی را بدون نیاز به دریافت هزینه یا تسلط بر زبان انگلیسی منتشر کنند.
در حالی که این راه برای کشورهای مبدا پژوهش مفید است، ژورنال‌های محلی با توجه به عنوان دسترسی آزاد به دلیل موانع زبانی، تفاوت‌ها در کیفیت نشر و ارتباط مشخصا محلی محتوا برای به دست آوردن اعتبار جهانی با مشکل مواجه هستند. در این میان، در سال 2007 تا 2009، تنها 16% از ژورنال‌های منطقه‌ای (مستقل در دسترسی) با استانداردهای WoS برای فهرست‌نویسی در پایگاه داده‌ای هماهنگی دارند، و تنها برخی از این ژورنال‌ها ضریب تاثیرگذاری دریافت می‌کنند. استانداردهای کیفی متفرقه می‌تواند با مشارکت فعال پژوهشگران بین‌المللی در هیئت تحریریه و شبکه‌های بررسی ژورنال‌های منطقه‌ای و با همکاری‌های دبیری که نیازمندی‌های انتشار در منطقه را استاندارد می‌کنند، حل شوند. در پایان، برخی پیشنهادات از یک فهرست برای تمیز دادن میان ژورنال‌های منطقه‌ای بر اساس کیفیت می‌گویند که ممکن است به افزایش خوانندگان بین‌المللی کمک کند.
یک مانع اضافی دیگر برای شناخت جهانی یکی از خروجی‌های منفی اعظم جنبش دسترسی آزاد است: ژورنال‌های کلاهبردار یا ژورنال‌های جعلی. اینها ژورنال‌های هستند که تقاب یک ژورنال موجه را می‌زنند و حتی نام و وبسایت ناشران معتبر را کپی می‌کنند. آنها هزینه‌هایی از نویسندگان ساده‌لوح برای نشر دسترسی آزاد بدون هیچگونه بررسی همکار (یا بررسی سبک) دریافت می‌کنند. به دلیل وبسایت‌های توسعه نیافته این ژورنال‌های جعلی، قوانین محدود برای نویسندگان و حضور رایج در کشورهای در حال توسعه، ژورنال‌های واقعی دسترسی آزاد منطقه‌ای ممکن است به جای جعلی‌ها اشتباه گرفته شوند. وجود داشتن در DOAJ که حالا دیگر نیازمند بررسی کیفی است و/یا در یک فهرست کیفی ژورنال-محور منطقه‌ای – همانطور که در بالا مطرح شد – ممکن است به تشخیص میان ناشران منطقه‌ای واقعی و کلاهبردار کمک کند.
با وجود پذیرش محدود بین‌المللی، ژورنال‌های منطقه‌ای می‌تواند نقشی کلیدی در کشورهای در حال توسعه در افزایش دسترسی به اطلاعات مرتبط محلی و کمک به پژوهشگران محلی برای ارتقای پیشینه نشر خود کنند. این گروه نوپا از ژورنال‌های دسترسی آزاد بدین ترتیب عاملی مهم در انتشار می است که امیدواریم با افزایش آگاهی و تلاش‌های ذکذ شده، اهمیت بیشتری پیدا کند.
برچسب‌ها: