- ضریب تاثیر
ضریب تاثیر (Impact Factor) یا به اختصار IF که در جاهای دیگری به ضریب تاثیر مجلات (Journal Impact Factor) یا به اختصار JIF نیز شناخته می شود یک سیستم اندازه گیری برای هر ژورنال است و بطور کلی و با دید عامیانه می توان گفت که میزان استقبال از ژورنال را نشان می دهد. این شاخص توسط آقای یوجین گارفیلد که موسس مجموعه ISI )Institute for Scientific Information) است ارائه شده است. ضریب تاثیر از سال 1975 برای ژورنال ها هر ساله محاسبه شده و در JCR ارائه می شود. بطور عامیانه می توان گفت همانطور که برای مثال شاخص تورم یک شاخص عددی است و می تواند معرف سختی و فشار در زندگی افراد باشد، ضریب تاثیر نیز یک شاخص عددی است که بیانگر کیفیت، اعتبار و اهمیت یک ژورنال است. نحوه ی محاسبه ی IF برای هر ژورنال به این طریق است که برای مثال تعداد استناد یا رفرنس دادن در سال 2018 به هر مقاله ای که طی دو سال گذشته ی آن (2016 و 2017) در ژورنال مورد نظر چاپ شده است تقسیم بر کل مقالات چاپ شده در ژورنال طی دو سال گذشته ی آن (2016 و 2017) بیانگر شاخص IF آن ژورنال در سال 2018 خواهد بود.
این نکته بسیار مهم است که ضریب تاثیر فقط یکی از شاخص های ارزیابی اعتبار و کیفیت ژورنال است که در جامعه ی علمی نقد های مثبت و منفی را به خود اختصاص داده است. ضریب تاثیر تنها شاخص ارزیابی کیفیت و اعتبار یک ژورنال نیست و شاخص های متعددی وجود دارند. در مثال عمومی که بالاتر گفته شد که مثلا تورم یک شاخص برای سنجش سختی و فشار بر مردم است می توان گفت شاخص های دیگری نظیر قیمت ارز، نرخ بیکاری و … نیز برای سنجش فشار و سختی افراد قابل ذکر هستند. به استناد همین مثال ساده می توان بهتر درک کرد که ضریب تاثیر نیز تنها یکی از شاخص ها در ارزیابی و اعتبارسنجی ژورنال ها می باشد. در ایران شاخص ضریب تاثیر محبوب ترین و معروفترین شاخص اعتبارسنجی می باشد.
- گزارش میزان استناد و بازدید از ژورنال یا همان Journal Citation Report) JCR) چیست؟
یک گزارش سالانه است که توسط موسسه ی Clarivate Analytics منتشر می شود. این موسسه قبلا جزیی از مجموعه ی تامسون رویترز بوده است و هم اکنون با حفظ همکاری با مجموعه ی تامسون رویترز به صورت مستقل عمل میکند. دیتابیس ژورنال ها و ناشرهایی که JCR بر پایه ی آن کار ارزیابی میزان استناد و بازدید از هر ژورنال و ناشر را انجام می دهد همان دیتابیس تامسون رویترز یعنی WOS است.
- سیستم رتبه بندی SCImago Journal Rank )SJR) چیست؟
یک سیستم رتبه بندی که توسط موسسه ی SCImago ارائه می شود و از دیتابیس اسکوپوس برای رتبه بندی ژورنال ها و کشورها کمک می گیرد. در این سیستم هم ژورنال ها و هم کشورها ارزیابی و مقایسه می شوند. سیستم رتبه بندی SJR بسیار به سیستم معروف رتبه بندی گوگل یا همان Google PageRank شباهت دارد. SCImago در اصل یک گروه تحقیقاتی وابسته به دانشگاه گرانادا است که کار رتبه بندی را انجام می دهد.
- SJR و JCR چه تفاوت هایی با هم دارند؟
JCR که از دیتابیس تامسون رویترز استفاده می کند و تمامی اطلاعات ژورنال ها و مقالات را از این دیتابیس استخراج می کند در حالیکه SJR از دیتابیس اسکوپوس استفاده می کند. SJR به میزان استنادات (وزن می دهد) که این وزن بر اساس اعتبار ژورنال مشخص می شود. یعنی اگر به دو مقالات دو ژورنال مختلف به تعداد یکسان مثلا 5 بار رفرنس داده شود، از دید SJR میزان استناد به ژورنال معتبرتر بیشتر از ژورنال کمتر معتبر است. این در حالی ست که که JCR هر استناد در هر ژورنالی که صورت بگیرد یک وزن و اعتبار یکسان خواهد داشت. در SJR بازه های مورد بررسی 3 ساله هستند در حالیکه در JCR این بازه ها 2 ساله هستند. در SJR خود استنادی (استناد و رفرنس دادن یک فرد در مقاله ی جدید خود به مقاله های قبلی خود) با ضریب 33% حساب می شود در حالیکه در JCR با ضریب 100%.
برچسب‌ها: