جانبداری نتایج مثبت ممکن است به نتایج جعلی در ادبیات پژوهش منجر شود.
برخی ژورنالها نتایج منفی را میپذیرند ولی ارجاعات به اینگونه مطالعات معمولا با اقبال روبرو نمیشود؛ امری که باعث شده آنها برای ناشران و نویسندگان مطلوب واقع نشوند.
میزان قابل توجهی از پژوهشها هر ساله منتشر میشوند. میانگین سال 2014 دو و نیم میلیون مقاله است و این عدد تا امروز قطعا بیشتر هم شده است. همچنان مقالات منتشر شده تنها یک برش کوچک از دادههای پژوهشی موجود در جهان است. نتایج بینتیجه یا مغایر با پنداشتهای ما معمولا در دفترچههای آزمایشگاهی مغفول میمانند و هیچ گاه به اشتراک گذاشته نمیشوند. این دادهها را میتوان «ماده تاریک» کهکشان پژوهش نامید؛ مقالات منتشر شده اکثریت غریب بالاتفاق دانش و بخش روشن و نورانی آن هستند.
ولی آیا سیستم موجود برای علم بهترین است؟
پنهان نگاه داشتن نتایج منفی تبعات مختلفی دارد. یکی اینکه به اشتراک گذاشتن یک آزمایش شکست خورده ممکن است از هدر رفتن وقت و پول گروههای پژوهشی دیگر برای همان ایده پیشگیری کند. حتی اگر یک آزمایشگاه دیگر تصمیم داشت یک آزمایش مشابه را امتحان کند، آنها میتوانند تغییرات اندکی را بر اساس تلاشهای پیشین لحاظ کنند.
دوم، تمایل کنونی برای تمرکز بر نتایج درخشان ممکن است به سرانجامی اشتباه منجر شود. در یک مقاله مشهور در PLOS Medicine، جان یونیدس در سال 2005 بحث میکند که بیشتر نتایج منتشر شده اشتباه هستند. تصور کنید که یک آزمایش توسط 20 آزمایشگاه تکرار شود ولی تنها یکی از آنها نتایج مهمی را پیدا کند (مانند p<0.05). سپس نتایج مثبت منتشر شود. آن نوزده آزمایشگاه دیگر احتمالا فرض میکنند اشتباهی را مرتکب شدهاند و نتایج منفی خود را نادیده میگیرند. با این اوضاع ممکن است ما انتظار داشته باشیم از بیست آزمایش یکی به صورت اتفاقی به نتایج مهمی دست پیدا کند و نتایج منتشر شده احتمال دارد در واقع جعلی باشند.
از نگاه یک دانشمند معمولی نتایج منفی هدر رفته به حساب میآیند. ولی در مورد آزمایشهای پزشکی زندگی افراد در خطر است. نیاز دیدن نتایج آزمایشهای پزشکی، مثبت یا منفی به اصرار در ثبت عمومی آزمایشهای پزشکی منجر شده است. متاسفانه، در حالی که آزمایشهای پزشکی نهایتا منتشر میشوند، نتایج منفی (زمانی که مداوای انجام شده هیچ تاثیر نداشته) احتمال کمتری برای انتشار دارند. و نتایج آزمایشهای منفی که منتشر میشوند نزدیک به یک سال بعد از مطالعات مثبت منتشر میشوند.
متاسفانه، برخلاف دهها هزار ژورنال موجود، پایگاههایی که میتوان نتایج منفی را فرستاد به شدت کمیاب هستند.
- ژورنال F1000Research که به انتشار مقالات پیش از یک بررسی همکار آزاد مشهور است از نتایج منفی استقبال میکند.
- BMC Psychology تا حد زیادی در پاسخ به گزارش کم تعداد دیرینه نتایج منفی در این حوزه ساخته شد.
- PLOS ONE، غول نشر و اولین ابر ژورنال نیز نتایج منفی، پوچ یا بینتیجه را میپذیرد.
چند ژورنال مختلف دیگر نیز آشکارا از نتایج منفی استقبال میکنند، از جمله ژورنال نتایج منفی بیومدیکال و ژورنال تازهکار All Results.
با این حال، این ژورنالها زیاد مورد استفاده قرار نمیگیرند و ارجاعات پایین از نتایج منفی باعث پرهیز دیگر ژورنالها از درخواست مقالات مشابه میشود. یک پایگاه دادهای مرکزی نتایج منفی که به صورت عمومی ساخته شده باشد و با ویکیپدیا همکاری کند میتواند راه حل ممکن باشد. اگر محققان برای موقعیت شغلی یا ارتقاع وضعیت اعتباری دریافت نکنند، انگیزه کمی برای مشارکت وجود دارد.
برچسبها: