دفاع از رساله دکتری مرحله‌ای بسیار مهم برای دانشجویان دوره دکتری است که موفقیت در آن و کسب نمره عالی از استادان جلسه دفاع یکی از دغدغه‌های اصلی آنان است، اما دفاع از تز دکتری نیز همانند هر کار علمی و تحقیقاتی براساس یکسری اصول و قوانین ویژه مدون و مشخص قابل انجام شدن است و با آگاهی و تسلط بر شیوه‌نامه استاندارد دفاع دکتری می‌توان راحت‌تر و بدون اتلاف وقت و انرژی و با حداقل میزان خطا این مرحله سخت را پشت سر گذاشت و به نتیجه مطلوب رسید.
چنانچه مایل به کسب اطلاعات بیشتر و کامل‌تر درباره انجام رساله دکتری و نوشتن پروپوزال و تز دکتری هستید، مطالب زیر را در همین سایت مطالعه کنید:
بایدها و نبایدها در نوشتن پروپوزال ارشد و دکتری
پنج نکته ضروری که در انجام رساله دکتری باید بدانید
ده نکته ضروری برای انتخاب موضوع پایان‌نامه کارشناسی ارشد و دکتری
مراحل دفاع از رساله دکتری
برای دفاعی موفق و قوی لازم است نکات و اصول مهم هر دو مرحله پیش از دفاع و هنگام دفاع را به طور کامل و درست و به ترتیب رعایت کنیم. در این بخش به بررسی و توضیح نکات و اصول مراحل دفاع دکتری می‌پردازیم.
مرحله پیش از دفاع
پیش از دفاع، شیوه‌نامه دانشگاه محل تحصیل‌تان را با دقت مطالعه کنید و مطمئن شوید که همه دستورات و قوانین نگارش رساله دکترای‌تان را به‌درستی و کامل اجرا کرده‌اید و از تمام اصول و نکات مختلف برگزاری جلسه دفاع از رساله دکتری آگاهی دارید.
نسخه تاییدشده استاد راهنما و استاد مشاورتان را به گروه آموزشی دانشگاه تحویل دهید تا به دست استاد داور برسد و آن را مطالعه کند. اغلب یکی دو هفته این فرآیند طول می‌کشد.
اگر داور رساله شما را تایید کند، نوبت به تعیین زمان جلسه دفاع می‌رسد. این زمان را با مشورت استاد راهنما و مشاورتان و هماهنگی با هیات داوران تعیین کنید. سعی کنید جلسه‌تان را صبح برگزار کنید.
برای برگزاری یک جلسه دفاع جذاب و موفق و کامل برنامه‌ریزی کنید و برای همه کارهایی که باید پیش از جلسه و حین جلسه انجام دهید، زمانی مناسب اختصاص دهید تا با آمادگی و آرامش بتوانید دفاعی عالی داشته باشید.
هر چه برای جلسه دفاع از تز دکتری لازم است، آماده کنید؛ مانند یک نسخه از رساله، لپ‌تاپ سالم، فایل‌های پایان‌نامه، نسخه پشتیبان رساله، پاورپوینت دفاع، کاغذ و خودکار و… دقت کنید که وسایل پذیرایی مختصری هم برای روز دفاع در نظر بگیرید. در تهیه پاورپوینت نهایت دقت و سلیقه خود را به کار بندید تا پاورپوینتی جذاب، زیبا و کامل آماده کنید و مطالب را به بهترین شکل در اسلایدهای آن نمایش دهید.
برای ارائه مطالب جلسه دفاع زمان‌بندی منطقی و درستی داشته باشید و براساس آن، حجم مطالب‌تان را متناسب‌سازی کنید. گفتنی است که به طور معمول، 30 تا 45 دقیقه برای دفاع دانشجو در نظر گرفته می‌شود.
تمرین کنید؛ از نحوه بیان و شکل روایت مطالب و مهارت‌های سخنرانی تا تسلط بر مطالب و ترتیب آن‌ها و حفظ انسجام محتواهای مد نظرتان. بدین ترتیب نقاط ضعف خود را برطرف می‌کنید و با اعتمادبه‌نفس و تسلط کامل در جلسه حاضر می‌شوید.
از سوالات احتمالی داوران فهرستی تهیه کنید و پاسخ‌های کامل و قانع‌کننده برای آن‌ها آماده کنید تا اگر در طول جلسه دفاع، آن پرسش‌ها یا پرسش‌هایی مشابه مطرح شود، بتوانید راحت‌تر پاسخگو باشید. ضمنا به جزئیات توجه کافی داشته باشید، زیرا هیات داوران رساله شما را با دقت خواهند خواند، به همین دلیل حتما بر تمام فصول و مطالب رساله‌تان مسلط باشید و حتی در جریان آخرین تحقیقات انجام‌شده در حوزه مطالعاتی‌تان باشید و اطلاعات خود را به‌روز کنید.
برای غلبه بر اضطراب‌تان سعی کنید روز قبل از جلسه، خواب و استراحت کافی و تغذیه مناسب داشته باشید. همچنین شناخت داوران به آرامش شما کمک خواهد کرد، بنابراین بهتر است از قبل درباره تخصص، اخلاق و روش آن‌ها اطلاعات جمع کنید. روز جلسه یکی دو ساعت زودتر به سالن دفاع بروید و امکانات و وسایل مورد نیازتان را بررسی کنید تا هنگام دفاع تمرکزتان فقط بر اجرای خودتان باشد.
استفاده از تجربه استاد راهنما را فراموش نکنید و در همه موارد با او مشورت کنید.
حتما در جلسات دفاع دانشجویان دیگر شرکت کنید تا با نحوه برگزاری جلسه دفاع از رساله دکتری بهتر آشنا شوید و نکات مهم را بیاموزید و در جلسه دفاع خودتان به کار بندید.
مرحله دفاع
دفاع خود را با نام خدا و معرفی خود و موضوع رساله‌تان پرانرژی آغاز کنید و پس از آن به معرفی استاد راهنما و مشاورتان بپردازید و از حضار تشکر کنید. جملات آغازین محترمانه و زیبا باعث جذابیت جلسه و تاثیر مثبت بر حاضران خواهد شد. یادتان باشد استادان را باید با لفظ استاد یا دکتر نام ببرید.
طبق برنامه‌ریزی و براساس زمان‌بندی‌تان ارائه مطالب‌تان را آغاز کنید و درباره دلایل انتخاب موضوع پایان‌نامه، اهداف پژوهش، اهمیت آن، ساختار کلی و روش تحقیق، چگونگی گردآوری داده‌ها، فراز و فرودهای پروسه تحقیق، دستاوردهای پژوهش، مدت زمان تحقیق و همچنین متمایز و مفید و موثر بودن پژوهش‌تان توضیح دهید. سوالات و فرضیات رساله و پاسخ‌های‌تان به آن‌ها را بیان کنید و در آخر، به نتیجه‌گیری‌تان از تحقیق درباره موضوع رساله‌تان بپردازید. یادآوری می‌کنیم که در طول جلسه با مطرح کردن پرسش‌هایی ذهن حضار را درگیر کنید تا جلسه خسته‌کننده و یکنواخت نباشد. اگر هنگام جلسه هر یک از استادان سوالی پرسید، در نهایت ادب و احترام و مستند و علمی پاسخ دهید، اما به هیچ وجه بحث نکنید و از قطع کلام آن‌ها جدا خودداری کنید. اگر اصلاحاتی خواستند یا نکاتی را تذکر دادند، آن‌ها را یادداشت کنید و اگر ابهامی را بیان کردند که قادر به برطرف کردنش بودید، با ارائه رفرنس علمی پاسخگو باشید.
پایان جلسه را به تشکر دوباره از استادان اختصاص دهید و البته فراموش نکنید که در اسلاید آخر پاورپوینت‌تان حتما با ذکر نام استادان از آن‌ها سپاسگزاری کنید.
خدمات موسسه مشاوره‌ای تهران آموز برای دفاع از تز دکتری
اشراف بر قواعد و نکات مهم و کلیدی دفاع دکتری به برگزاری جلسه دفاعی موفق و جذاب کمک فراوانی می‌کند و باعث ایجاد اعتمادبه‌نفس و روحیه خوب دانشجو می‌شود که این امر بر جو روانی جلسه تاثیرگذار خواهد بود و انرژی مثبت را در فضای جلسه دفاع منتشر خواهد کرد؛ بدین ترتیب دانشجو با آرامش، دقت و تمرکز بیشتری مطالبش را ارائه خواهد داد و درصد موفقیتش افزایش خواهد یافت. اما برای آگاهی کامل از نکات کلیدی و همه ترفندهای موفقیت، بهره بردن از تجارب افراد موفق لازم و ضروری است؛ نکاتی که ممکن است حتی چندان به چشم نیایند، اما بسیار تاثیرگذار باشند؛ بنابراین بهتر است از مشاوره استادان و متخصصان استفاده کرد و در راستای همین هدف، موسسه تهران آموز با همکاری جمعی از متخصصان و کارشناسان زبده و بهترین استادان رشته‌ها و گرایش‌های مختلف علمی آماده ارائه خدمات مشاوره‌ای ویژه و تخصصی به دانشجویان تمام رشته‌های دانشگاهی است. استادان حرفه‌ای و بسیار باتجربه موسسه تهران آموز شما را از آخرین قوانین و اصول دفاع از رساله دکتری آگاه خواهند کرد و ظریف‌ترین نکات و خاص‌ترین ترفندهای موفقیت را به شما آموزش خواهند داد و تا رسیدن به نتیجه دلخواه شما، متعهدانه و دلسوزانه و با اشتیاق تمام، همراه و همگام شما خواهند بود.
بیشتر بخوانید:
ویژگی‌های یک موسسه خوب برای مشاوره انجام رساله دکتری
هفت نکته مهم در پروپزوال‌نویسی برای دانشجویان ارشد و دکتری
چگونگی پاسخ دادن به سوالات در جلسه دفاع